Cố Viên Lầu nằm trong khu du lịch Tam Cốc – Bích Động (xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư, Ninh Bình). Nơi đây có hàng chục nhà cổ bằng gỗ được sưu tầm chủ yếu ở Ninh Bình và khu vực đồng bằng Bắc Bộ.

Theo tìm hiểu của PV, khu đất “làng Việt cổ” này có diện tích 22.000m2, với 22 nhà cổ. Bên trong những ngôi nhà có tràng kỷ, sập gụ, tủ chè. Nhà chủ yếu được xây dựng theo kiến trúc từ thời Nguyễn trở lại đây.

Toàn cảnh khu du lịch Cố Viên Lầu nhìn từ trên cao. Ảnh: Trần Nghị

Trong đó, nhà cổ Lưu Phương có lịch sử hơn 100 năm, nhà cổ Ý Yên gần 150 năm, nhà cổ Thọ Xuân gần 200 năm, nhà cổ Ninh Sơn khoảng 400 năm…

Nơi đây được xem như làng quê Bắc Bộ thu nhỏ, khung cảnh yên bình với cây đa, giếng nước, sân đình, nhà lợp bằng tranh tre, sân có đống rơm, chum nước… mang đậm nét xưa.

Đây là điểm tham quan, phim trường nổi tiếng thu hút du khách trong nước, quốc tế khi tới Ninh Bình.

Do không được trùng tu, tôn tạo và diễn ra tranh chấp giữa chủ sở hữu với ngân hàng nên Cố Viên Lầu xuống cấp, hoang tàn, đổ nát. Ảnh: Trần Nghị
Các hạng mục trong khu làng đều đã tan hoang. Ảnh: Trần Nghị

Tuy nhiên, Cố Viên Lầu hiện trở nên nhếch nhác, đổ nát. Một phần là do doanh nghiệp sở hữu mang nơi đây đi thế chấp ngân hàng và không có khả năng chi trả nên bị ngân hàng phát mại. Từ 2018 đến nay, Cố Viên Lầu dừng hoạt động để giải quyết tranh chấp giữa doanh nghiệp và ngân hàng.

Ghi nhận thực tế cho thấy, toàn bộ khu đất của Cố Viên Lầu được dựng hàng rào tôn ngăn, chia thành các khu vực khác nhau làm bãi đỗ xe, nơi đổ chất thải xây dựng. Nhiều nhà cổ bị bỏ hoang, xuống cấp, mục nát, cỏ mọc um tùm khiến du khách không khỏi xót xa.

Bạn Đoàn Vân Anh, một du khách chia sẻ: “Tôi biết đến Cố Viên Lầu thông qua bạn bè, trên mạng xã hội, phim ảnh, thấy rất đẹp và yên bình đúng cảnh làng quê Bắc Bộ nên tôi cùng gia đình lựa chọn đến nơi này. Chứng kiến Cố Viên Lầu hoang tàn, đổ nát, tôi vô cùng thất vọng”.

Hiện tại, một phần nhỏ của Cố Viên Lầu bao gồm một số nhà cổ, thủy đình… vẫn mở cửa cho du khách tham quan.

Mái nhà đổ nát. Ảnh: Trần Nghị
Các ngôi nhà không còn nguyên vẹn. Ảnh: Trần Nghị
Cỏ mọc um tùm trước cổng một ngôi nhà. Ảnh: Trần Nghị
Ngôi nhà 3 gian tan hoang. Ảnh: Trần Nghị
Nơi đây từng là nơi tham quan, phim trường. Ảnh: Trần Nghị

Ông Vũ Huy Toàn, Chủ tịch UBND xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư (Ninh Bình) cho biết, Cố Viên Lầu trước đây là của doanh nghiệp tư nhân. Sau đó, chủ doanh nghiệp này thuê hơn 9.000m2 của Nhà nước để đầu tư mở rộng khu du lịch.

“Dự án gặp khó khăn nên ngân hàng phát mại. Có người khác mua lại hơn 9.000m2, nhưng do thủ tục vướng mắc nên họ chưa đầu tư. Còn một phần Cố Viên Lầu vẫn mở cửa cho tham quan là diện tích đất ở của tư nhân”, ông Toàn thông tin thêm.

Cố Viên Lầu từng được xem niềm tự hào của người dân nơi đây, có rất nhiều người biết đến tham quan chụp ảnh, quay video. Khu này cũng từng xuất hiện trên phim Long Thành cầm giả ca, Vợ ba, Cậu vàng...